Toyota Üretim Sistemi
Agile metodolojisinin gelişiminde önemli bir ilham kaynağı olan Toyota Üretim Sistemi (Toyota Production System – TPS), çeviklik kavramının endüstriyel üretim süreçlerindeki kökenlerine ışık tutar. TPS, Toyota tarafından 20. yüzyılın ortalarında geliştirilen ve üretim süreçlerinde verimliliği artırmak, israfı azaltmak ve sürekli iyileştirmeyi sağlamak amacıyla uygulanan bir yönetim felsefesidir. TPS, iki temel ilke etrafında şekillenir: “Jidoka” (otomasyon ile insan dokunuşu) ve “Just-in-Time” (tam zamanında üretim).
Jidoka: Bu ilke, üretim sürecinde herhangi bir sorun tespit edildiğinde, üretimin durdurularak hatanın düzeltilmesini sağlar. Bu, kalite kontrolü ve iş süreçlerinin iyileştirilmesi açısından kritik bir öneme sahiptir.
Just-in-Time (JIT): Bu ilke ise üretim sürecinde gereken malzemelerin sadece ihtiyaç duyulduğunda ve tam zamanında temin edilmesini sağlar. Bu, stok maliyetlerini düşürür ve üretim sürecinin daha esnek ve hızlı olmasını sağlar.
Toyota Üretim Sistemi, Agile metodolojisinin geliştirilmesinde ve yaygınlaşmasında büyük bir etki yaratmıştır. TPS’nin odaklandığı sürekli iyileştirme (Kaizen) ve esneklik, Agile yöntemlerinin temel prensipleri ile doğrudan örtüşmektedir. TPS’nin başarıyla uygulanması, Agile metodolojisinin yazılım geliştirme ve diğer iş süreçlerinde benimsenmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Agile Manifesto Öncesi Çevikliğin İlk Tanımları ve Gelişimi
1982: John L. Brown ve Neil McK. Agnew, kurumsal çeviklik kavramını tanımlamışlardır. Çeviklik, değişen koşullara hızlı adapte olabilme kapasitesi olarak tanımlanmıştır. Bu erken dönemde, çeviklik kavramı, kuruluşların dinamik ve değişken piyasa koşullarına hızla yanıt verebilme yeteneği olarak görülmüştür.
1991: Lehigh Üniversitesi Lacocca Enstitüsü tarafından yayımlanan “21st Century Manufacturing Enterprise Strategy Report”, organizasyon teorisi ve çevik üretim alanında ilk detaylı çalışma olarak kabul edilir. Bu rapor, çevikliğin önemini vurgulayan ve bu kavramı derinlemesine inceleyen ilk büyük çalışmalardan biridir.
1992: “Agile Manufacturing Enterprise Forum” (AMEF) kurulmuştur ve çeviklik üzerine yapılan çalışmalar artmaya başlamıştır. AMEF, çevik üretim konusundaki araştırmaları ve uygulamaları desteklemek amacıyla kurulmuş ve bu alandaki çalışmaları teşvik etmiştir.
1994: S. L. Goldman, R. N. Nagel ve K. Preiss tarafından yazılan “Agile Competitors and Virtual Organizations: Strategies for Enriching the Customer” isimli kitap, çeviklik kavramını daha geniş bir perspektiften ele almıştır. Bu kitap, Lehigh raporunun genişletilmiş hali olarak kabul edilir ve çeviklik “hızla değişen ve sürekli olarak parçalara bölünebilen küresel pazarlarda, kar elde etmenin zorluğuna, müşteriler tarafından yapılandırılabilen yüksek kaliteli, yüksek performanslı mal ve hizmetler ile karşılık verebilmek” olarak tanımlanmıştır.
1991: Evans, esneklik ve çevikliği birbirinden ayıran ilk çalışmayı yapmıştır. Bu çalışma, çevikliğin sadece esneklik değil, aynı zamanda proaktif ve yenilikçi bir yaklaşımı da içerdiğini vurgulamıştır.
Agile Manifesto
2001: Agile Manifesto’nun yayınlanması, çeviklik ile ilgili yapılan çalışmaların artmasında tetikleyici bir rol oynamıştır. Agile Manifesto, yazılım geliştirme süreçlerinde çevik yaklaşımların temel prensiplerini belirlemiş ve bu alandaki uygulamaların yaygınlaşmasına öncülük etmiştir.
Agile Manifesto’nun dört temel değeri şunlardır:
1. Bireyler ve etkileşimler, süreçler ve araçlardan daha önemli ve önceliklidir.
2. Çalışan yazılım, kapsamlı dokümantasyondan daha önemli ve önceliklidir.
3. Müşteri ile işbirliği, sözleşme pazarlığından daha önemli ve önceliklidir.
4. Değişime yanıt vermek, bir planı takip etmekten daha önemli ve önceliklidir.
2001: Alistair Cockburn ve Jim Highsmith, Goldman’ın 1994’te yaptığı çeviklik tanımının, üretim alanında bir tanım olmasına rağmen, çevik yazılım geliştirme için de tamamen geçerli olduğunu belirtmişlerdir. Bu makale, çevik yazılım geliştirme yöntemlerinin temelini oluşturan prensiplerin, aslında daha geniş bir çeviklik anlayışına dayandığını vurgulamıştır.
Agile Manifesto Sonrası Scrum'ın Gelişimi
2001: Agile Manifesto’nun yayınlandığı yılın Aralık ayında, Scrum’ın kurucusu Jeff Sutherland, “Cutter IT Journal”da yayınlanan makalesinde çevikliğin ölçeklenebilir olduğundan ve ‘Scrum of Scrums’ kavramından bahsetmiştir. Scrum of Scrums, büyük ve karmaşık projelerde birden fazla Scrum ekibinin koordinasyonunu sağlamak için kullanılan bir yöntemdir.
Scrum’ın gelişimi ve tarihçesi ile ilgili olarak daha detaylı bilgi almak için ilgili blog yazısımızı okuyabilirsiniz: https://sysart.consulting/tr/2024/06/13/scrum-tarihce-ve-gelisim/
Günümüzde Agile
Bugün Agile, sadece yazılım geliştirme değil, pek çok farklı sektörde de uygulanmaktadır. İş süreçlerinden ürün geliştirmeye, proje yönetiminden müşteri ilişkilerine kadar geniş bir yelpazede çevik yaklaşımlar kullanılmaktadır. Çevik yöntemler, organizasyonların daha esnek, uyumlu ve verimli olmasını sağlar. Çeviklik, hızla değişen iş dünyasında rekabet avantajı sağlamak için kritik bir öneme sahiptir.
Agile’ın tarihçesi, çevikliğin temel prensiplerinin nasıl geliştiğini ve yaygınlaştığını göstermektedir. Toyota Üretim Sistemi ile başlayan bu yolculuk, bugün modern iş dünyasında yaygın olarak kullanılan bir yönetim ve geliştirme yaklaşımı haline gelmiştir. Agile’ın temelinde yatan çeviklik prensipleri, organizasyonların hızlı ve etkili bir şekilde değişen koşullara uyum sağlamasına yardımcı olmaktadır.
Kaynaklar
21st Century Manufacturing Enterprise Strategy Report – Lehigh Üniversitesi Lacocca Enstitüsü
Agile Competitors and Virtual Organizations – S. L. Goldman, R. N. Nagel, K. Preiss
The Agile Manifesto: https://agilemanifesto.org/
Scrum: The Art of Doing Twice the Work in Half the Time – Jeff Sutherland
