2025 Sektörel Raporu Üzerine Stratejik Yorumlar ve Birkaç Kıyaslama
Yapay zeka, artık sadece bir teknolojik ilerleme değil; ekonomik büyümenin, toplumsal dönüşümün ve küresel rekabetin yeni kilometre taşı. SysArt Consulting tarafından hazırlanan “Yapay Zekâ ile Dönüşen Sektörler: Türkiye 2025 Raporu”, bu dönüşümün Türkiye’deki izdüşümlerini detaylı biçimde ortaya koyuyor. Peki bu tabloyu nasıl okumalıyız?
İnternetin İlk Yıllarına Benzer Bir Eşik
Türkiye için bu rapor, adeta 1998’de internete bakmak gibi. O dönemde “web sitesi ne işe yarar?” sorusunu soran kurumlar bugün dijital varlıkları olmadan nefes alamıyor. Benzer şekilde, yapay zeka da bugün hâlâ bazı sektörlerde “geleceğin işi” olarak görülüyor. Oysa rapor net biçimde gösteriyor ki:
YZ, gelecek değil, şimdiki zaman.
Tıpkı internetin ilk yıllarında olduğu gibi, erken hareket eden kazanacak. Bugün üretimde öngörülebilirliği arttırmak veya finansta kredi skorlama için YZ kullanan şirketler, 2-3 yıl içinde çok daha önde olacak. Bugün görmezden gelenler, tıpkı geç dijitalleşen kurumlar gibi büyük farklar kapatmak zorunda kalacak.
Türkiye Ne Kadar Hazır?
Raporda dikkat çeken bir unsur: Türkiye’deki yapay zeka girişimlerinin sayısı 400’ü geçti ve yerli teknoloji kullanımına yönelen güçlü bir istek var. Ancak:
- Uygulama derinliği hâlâ çoğu şirkette pilot aşamada.
- Kurumsal veri kalitesi ve entegrasyon yeterliliği sınırlı.
- Etik ve yönetişim yapıları neredeyse yok denecek kadar az.
Yani fikir çok, niyet var, kaynak da oluşturuluyor ama kurumsal koordinasyon eksik. Bu da bizi şuraya getiriyor:
💡 Türkiye, kabiliyeti olan ama senaryosu zayıf bir film ekibi gibi. Tüm araçlar ve oyuncular hazır ama ne çekileceği net değil.
Yazılımda Güçlü, Üründe Geride
Yazılım geliştirme açısından Türkiye’nin yetişmiş insan kaynağı yadsınamaz. Özellikle oyun, mobil ve finansal teknolojilerde dünya çapında işler yapan Türk yazılımcılar var. Ancak yapay zeka gibi derin teknoloji alanlarında hâlâ:
- Ürünleşme (productization) zayıf,
- B2B satış stratejileri dağınık,
- Uluslararası marka inşası çok kısıtlı.
Yani mühendislik güçlü ama girişimcilik eksik.
Yapay zeka alanında, Almanya’nın üretim teknolojisinde, Fransa’nın sağlıkta, ABD’nin girişimcilikte gösterdiği özgüvenli liderlik Türkiye’de hâlâ parçalı. Bu, değiştirilebilir mi? Evet. Ama bunun için özel sektör, kamu ve akademi arasında amaç birliği gerekiyor.
Raporun Derin Yorumları: Neyi Gördük?
- Finans sektörü dijitalleşmede lider olsa da, henüz üretken yapay zekâyı derinlemesine entegre etmedi. Bu da fırsat alanı.
- Sanayi tarafında bazı öncü firmalar (özellikle otomotiv) YZ ile verimlilik artırıyor; ama KOBİ’lerin çoğu hâlâ izleyici konumunda.
- Perakende sektörü veri zengini ama veriyi stratejiye çevirmekte zorlanıyor.
- Tarım ve kamu hizmetleri ise şaşırtıcı biçimde fırsat eşiklerinde; iyi yönlendirilirse sıçrama etkisi yaratabilir.
Türkiye’nin Yapay Zekada Atması Gereken 5 Stratejik Adım
- Kurumsal YZ Strateji Kılavuzları: Sadece teknoloji değil, süreç, kültür ve veri uyumu için rol bazlı rehberler.
- Veri Kalitesi Girişimi: Büyük veri değil, doğru veri esas. Kurumlar veri temelli karar alma olgunluğunu artırmalı.
- YZ-Etik Enstitüleri: Özellikle kamu ve sağlıkta algoritmaların şeffaflığına dair bağımsız yapılar.
- Sektör Odaklı YZ Sandbox’ları: Regülasyona takılmadan test yapılabilecek, kamu destekli güvenli deneme ortamları.
- YZ’de Kamu Alım Güvencesi: Girişimler için en büyük sıkıntı ilk müşteriyi bulmak. Kamu bu ilk müşteri olabilir.
Sonuç: Geç Kalınsa da Hâlâ Mümkün
Rapor umut verici. Ama aynı zamanda uyarıcı. Yapay zeka dönüşümü; ERP geçişi gibi, 3 yıl sürüp tamamlanacak bir “teknik iş” değil.
Bu bir kültürel sıçrama. Liderlik, strateji ve yetenek yönetimini kapsayan çok katmanlı bir yenilenme.
Eğer Türkiye bu dönüşümü sadece “veri analizi” gibi teknik bir çerçevede okursa, internet trenini kaçırdığı gibi, bu treni de kaçırabilir.
Ama stratejiye entegre ederse; yapay zekâ Türkiye için yazılım ihracatından çok daha fazlası olabilir: iş model ihracı.
Raporu Okuyun, Stratejinizi Yorumlayalım
Yapay Zeka ile Dönüşen Sektörler: Türkiye 2025 Raporu’nu buradan okuyabilirsiniz.
Kurumunuz için özel bir YZ stratejisi oluşturmak, sektörünüzdeki örnekleri ve riskleri konuşmak isterseniz, bizimle iletişime geçin.
Yapay zekâ geleceği değil, bugünü şekillendiriyor. Hazır mısınız?
